voorgaande

Bron: Leeuwarder Courant 1999-03-17

Zuiveldirecteur Jan de Vries: kartelwaker heeft be­perkte blik

Jan de Vries "Ik ha it grutte noait ferkettere."

Jan de Vries verlaat de zuivel. Hij gaat met pensioen. De Vries was di­recteur van de coöperatie De Goede Verwach­ting in Workum. Die fuseerde met de fabriek­en van Gerkesklooster en Oud­woude. Samen met de Zuid Oost Hoek in Ooster­wolde ging de nieuwe coöpe­ratie op in Friesland Co­berco Dairy Foods, een stap die De Vries niet door iedereen in dank is af­genomen. Hij be­seft dat als geen an­der.

Door Willem Stegenga

GROU - Formeel neemt hij aan het eind van deze maand afscheid, maar in zijn kantoor wijst Jan de Vries, di­recteur van Friesland Coberco Dairy Foods, naar wassende dossiers.

Ze horen bij de procedure die de boe­ren van De Kievit tegen de overname door FCDF heb­ben aangespannen hij de Nederlandse Mede­dingings autoriteit (NMa), de kartelwaker. De Vries maakt die klus af.

Het laatste jaar was een kwestie van ‘opheffen, bijelkaar voegen en versterken’. „En dat is muai wurk.” Alleen bij de procedure bij de NMa stijgt de verbazing soms boven de char­me uit. Zoiets duurt maanden en de logica ont­gaat hem.

Iedereen in Den Haag roept dat zuivelcon­cerns spelers van wereldformaat moe­ten wor­den. Maar, zo zegt hij zuur, nu vindt de NMa dat het zo wel mooi is ge­weest. „Doe’t us fuzje run wie, binne wy likefolle molke kwytrekke as De Kievit no yn­bringe soe. Wer praat jo dan oer?. Boppedat ferwurket De Kievit mar in flutsje fan har eigen molke, DOC yn Hooge­veen kriget fierwei it measte.”

De NMA kijkt volgens De Vries met Neder­landse ogen tegen de wereld aan. De markt is mondiaal, maar voor de NMa houden de mogelijkheden bij de landsgren­zen op. Dat is ook een van de redenen dat er geen fusie tus­sen Fries­land Coberco en Campina zal komen, al roept Albert Lanting van de NLTO dat ook nog zo dap­per.

Er is nog een reden, zegt De Vries. Beide ondernemingen zijn bezig zich verschill­end te ontwikkelen: Campina op de markt dichtbij huis en FCDF vooral ook in Azië en andere landen. Beiden zijn groot genoeg om in de wereld een rol te spelen. „By in fúzje moat yn elk gefal ien partij der better fan wurde en dat sit der op dit stuit net yn.”

Dat was anders toen in september 1997 de hui­dige zuivelreus ontstond. Twee grote coöpera­ties in een oogwenk samen met twee vrije fabrieken. Friesland Dairy en Coberco met Twee Provinciën en Zuid Oost Hoek. De vrije fabrieken hebben de brug geslagen, zegt De Vries.

   Geen frame - ga naar - www.zuivelhistorienederland.nl

Dat was al eerder vertoond. Toen Frico-Domo en CCFriesland samen wilden gaan hadden de vier toen nog bestaande vrije fabrieken de sleutel in handen. Zij waren deelgenoot van CCFriesland. Drie waren mordicus tegen, 'Workum', met De Vries als directeur, was dat niet. „Ik ha it grutte noait ferkettere.” De fu­sie werd een feit.

Het was de proloog voor een ontstuimi­ge ont­wikkeling in de noordelijke zui­vel. Workum ging samen met Gerkes­klooster en nam later het in problemen verke-rend­e Oudwoude en passant mee. Oosterwolde ging een fusie met Assen aan. Beide vrije coöperaties zaten nog midden in het integratieproces of de direct­euren zaten al om tafel met hun collega's van Friesland Dairy en van Coherco. De besturen waren op de hoogte, het personeel niet.

De Vries: „Ik ha my doe wolris frekte iensum field. De Iju yn 'e fabryk wie­nen drok dwaande de fuzje yn rissel­taen om te setten en do hiest al wer in folgende stap setten. Komt by dat op dat momint ek noch krekt myn rjochterhán, Menno Brandsma, kaam te ferstjêren. Dat hat my slim oangrepen.”

De zuivelreus moest ontstaan, zo zegt hij, omdat de vrije fabrieken eenzijdig op kaas waren gericht en te klein van omvang waren.

'Workum' had jaren achtereen een cent per liter melk meer aan de boeren uitbe­taald, maar op den duur was dat niet te handhaven. Met het samengaan van vrije fa­brieken had je meer van hetzelfde gekregen.

Door de fusie kregen Workum en Ooster­wolde een breder productenpakket, auto­matisch toegang tot de wereld en niet te vergeten de kans om als nieuwe ondernem­ing een kaas­strategie door te voeren met eigen marketing en eigen mer­ken. De stap is hem niet door iedereen in dank afgenomen. „Guon ha wolris sein dat ik in ferrieder wie. No, dêr kin my wat by foarstelle, seker as dat komt fan lju dy't frije fabriken ta religy ferheffe.”

De Vries is ondernemer en die moet kijken naar de ontwikkelingen om je heen en in de wijde wereld. Niet dat alles wat groot is met­een zaligmakend is. Hij is ervan overtuigd dat in de schaduw van de groten kleinen kunnen bloeien. Bio-boeren en -fabrieken bijvoor­beeld. Ze moeten echter niet vergeten dat elke scha­kel in die ke­ten met zo laag mogelijke kos­ten moet werken en de schaalvergro­ting niet uit het oog te verliezen. „It is in saaklik fer­haal.”

„Hawar, wy ha no in sterk tsiisblok en dat ha alle boeren yn us lán merke kin­nen. Sunder dat hie it der foar harren minder utsjoen, dér bin ik wis fan”. De zuivel, zegt hij, toont dynamiek en is bezig met strategie.

De concentratie is er veel sneller gegaan dan in welke andere agrarische sector. Volmaakt wordt het nooit, maar wat ontbrak in het ver­leden toen het een zaak was van 'produceren en verkopen', is er nu wel: eerst een markt ontwikkelen en dan je product er naar toe brengen. „Om't wy grut binne, ha wy dêr no jild foar.”

  Pagina De Goede Verwachting  Workum

   MAP FFD  nw.venster

   MAP FCDF  nw. venster