#11d/2020-08-05

voorgaande

Veensluis - bij Heerenveen - (p) B. Woldman 1889 - 1907 *          

Erf en Wereld blz. 110

Op vijf plaatsen in Friesland verrees in het jaar 1889 een koopfabriek: te Aalsum, van Piet Helder; te Friese Palen, van H. W. Gorter; te Langezwaag, van Isaäk de Haan, dokter Ebbinge en de houthandelaar Job Posthuma van Gorredijk, onder de naam «I. de Haan en Co»; op 't Meer (de Veensluis) bij Heerenveen, van Bernhard Woltman, de zoon van de burgemees­ter van Aengwirden; te Oenkerk, van M. S. Bottema en te Workum, van K. Tjebbes Cz. Na verloop van jaren zouden deze speculatieve zuivelfabrieken, op één na, door een coöperatieve vereniging worden overgenomen.

Erf en Wereld blz. 124

Een ondernemende boer als Jeep Riekeles Heida te Katlijk zag in de mechani­satie méér dan de centrifuge-boeren. Toen zijn handkrachtfabriekje te Heeren­veen, dat hij tezamen met een schoolmeester en een smidsknecht dreef, naar de kelder was gegaan, ging hij op zijn eigen houtje de fabriekmatige zuivelbereiding uitoefenen. Naast zijn boerderij, op de plaats van de stookhut, trok hij een loods op, richtte deze ruimte als boterfabriek in, leidde een 14-jarige hanenkoopman op tot botermaker, stelde drie arbeiders als centrifuge-draaiers aan, liet zijn zoontjes de melk van andere boeren met de hondenkar ophalen, ging zelf de boer op om klanten te winnen voor zijn fabriekmatig bedrijf en bestuurde onder de hand zijn veenderij, welk bedrijf zo goed rendeerde, dat hij van «het ongelukje» te Heerenveen, in financieel opzicht, geen kleerscheuren overhield. Als boer zat Heida het «speculatieve» in het bloed; als mens echter boeide hem de idee der coöperatie - zelfs zou hij later bestuurslid zijn van de coöperatieve zuivelfabriek te 't Meer (Veensluis). Hij was jarenlang lid van de gemeenteraad van Schoter­land; als leider van melkerscursussen zou hij zich in het bijzonder verdienstelijk maken.

Erf en Wereld blz. 183

Ook in de volgende jaren zou nog enkele malen een speculatieve zuivelfa­briek door een dorps-coöperatie worden overgenomen. In 1907 vond te 't Meer - Veensluis - de over­neming plaats van de particuliere fabriek van Bernard Woltman door de Coöpe­ratieve Zuivelfabriek te 't Meer.

  Afbeelding van  zuivelfabriek te Veensluis / ‘t-Meer uit beginperiode datering ?

* Volgens Statuten de naam: ‘de Stoomzuivelfabriek te het Meer”

Veensluis