Eindelijk eens het verhaal van een partikuliere zuivelfabriek!

Zuivelfabriek ‘Welgelegen’ te Oostermeer (1904-1964) was één van de fabrieken van Verenigde zuivelfabrieken (VZ.)  van de heer Boterkooper

▲  Meer over de inhoud boek ‘Welgelegen’ Oostermeer / Boterkooper

Elle Bosma

'Welgelegen' te Eastermar. Een particuliere zuivelfabriek 1904-1964

Colofon

Auteur: E. Bosma

Lay-out: Margreet Eversen

Produktie: Probook Media, Zwolle

ISBN/EAN: 978-90-79584-04-8

NUR-code: 680

NUR-omschrijving: Geschiedenis Algemeen

Trefwoorden: Eastermar, Oostermeer, zuivelfabriek, Vereenigde Zuivelfabrieken Leeuwarden

Uitgave: Stichting Streekmuseum-Volkssterrenwacht Burgum, cr. 2013

 Inhoudsopgave

Voorwoord

Hoofdstuk 1 De ontwikkeling van de zuivelindustrie in Fryslân

Hoofdstuk 2 De oprichting van 'Welgelegen'

Hoofdstuk 3 De overgang naar de NV Vereenigde Zuivelfabrieken

Hoofdstuk 4 De oorlog en daarna

Hoofdstuk 5  De exploitatie van 'Welgelegen' in de de na-oorlogse periode

Hoofdstuk 6 De 'verkoop' aan de NV Lijempf

Hoofdstuk 7 De overeenkomst met de Bond van Coöperatieve Zuivelfabrieken

Hoofdstuk 8 Leegstand, sloop en bouw van een bedrijfsloods

 Bijlage

De na-oorlogse melkleveranciers in het dorpsgebied van Eastermar

Noten                                  

 Informanten

Literatuuropgave

 Toelichting

Vanaf het begin van de 20e eeuw had bijna elk dorp in Fryslân een (kleine) zuivelfabriek. Dat gold ook voor Eastermar. Van verre, vanaf de Burgumermar en De Leien, kon je de hoge schoorsteen zien. Vooral na 1950 verloren veel dorpen echter 'hun' fabriek, omdat allerwege schaalvergroting en concentratie plaatsvond. Het gevolg was dat veel van deze 'melkfabrieken' gesloten en afgebroken werden.

Zo ook de zuivelfabriek van Eastermar, 'Welgelegen' genaamd. De geschiedenis van deze kleine particuliere fabriek, onderdeel van de NV VZL, de Vereenigde Zuivelfabrieken te Leeuwarden (waartoe ook Surhuisterveen, Noordwijk (Gr.) en Schoonrewoerd (Z-H) behoorden), is het onderwerp van dit boek. In tegenstelling tot de Coöperatieve Fabrieken is over particuliere fabrieken tot nu toe praktisch niets geschreven.

Bij onderzoek bleek dat er voldoende archiefmateriaal beschikbaar was om tot een verantwoorde geschiedschrijving te komen. Het werd aangevuld door mondelinge overlevering van velen. Ook wordt aandacht besteed - grotendeels via tot dusverre nog niet gebruikt materiaal - aan enkele coöperatieve fabrieken in de omgeving van Eastermar, zoal Opeinde, Burgum en Twijzel. Daardoor is een boeiend boek ontstaan, geïllustreerd met vele niet eerder gepubliceerde foto's en tekeningen. Deze publikatie, die ook ruim aandacht schenkt aan de familie Boterkooper (eigenaar van de NV VZL) en aan de vestiging Schoonrewoerd, is daarom niet alleen interessant voor de inwoners van Eastermar, maar voor iedereen die belang stelt in de Friese en Nederlandse zuivelhistorie.

In de eerste hoofdstukken wordt - naast een inleiding over de ontwikkeling van de zuivelindustrie in Fryslân - de situatie van 'Welgelegen' en de NV VZL tussen 1904 en 1945 besproken. Daarna volgt de na-oorlogse periode, waarin uitgebreid wordt ingegaan op directie en personeel, de melkritten en de melkrijders, het productieproces en vele andere zaken die bij de exploitatie van de fabriek een rol speelden. Vervolgens komt de roerige periode aan de orde van de rechtszaken die van 1960 tot 1964 voor Rechtbank en Gerechtshof te Leeuwarden gevoerd werden tussen de NV VZL en de NV Lijempf. Het ging daarbij om de rechtsgeldigheid van een koopovereenkomst, waardoor de NV Lijempf de eigendom verkregen zou hebben van de 'Boterkooper-fabrieken' in het noorden van het land. Het boek geeft daarna een uitvoerige beschrijving van de hevig strijd om de melk die ontstond tussen de NV Lijempf en de omliggende coöperaties na de sluiting van de 'Boterkooper-fabrieken' in 1964. Het laatste hoofdstuk is gewijd aan de afbraak van het fabrieksgebouw van 'Welgelegen' in 1977.

   Geen frame - ga naar - www.zuivelhistorienederland.nl